An toàn công trình và chất lượng vật tư là hai yêu cầu cốt lõi trong xây dựng. Đối với hạng mục nắp hố ga, quy trình thử tải là bước kiểm định không thể thiếu để đáp ứng các yêu cầu này.
Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chính xác về lý do cần thử tải nắp hố ga, các bước thực hiện, và cách đánh giá kết quả đạt chuẩn. Việc nắm rõ các thông tin này giúp chủ đầu tư và nhà thầu lựa chọn đúng sản phẩm, tránh các rủi ro không đáng có.
Vì sao cần thử tải nắp hố ga?
Thử tải nắp hố ga là một yêu cầu kỹ thuật bắt buộc nhằm xác minh khả năng chịu lực thực tế của sản phẩm, đảm bảo an toàn cho người và phương tiện, đồng thời là cơ sở pháp lý để nghiệm thu chất lượng công trình. Đây là bước kiểm định không thể thay thế, xuất phát từ 3 lý do chính:
- Đảm bảo an toàn tuyệt đối: Một nắp hố ga không được kiểm định tải trọng chẳng khác gì một quả bom nổ chậm. Thử tải giúp loại bỏ những sản phẩm lỗi, kết cấu yếu, ngăn ngừa nguy cơ gãy, sập đột ngột có thể gây ra những tai nạn thảm khốc.
- Chứng minh chất lượng sản phẩm: Thông số kỹ thuật trên giấy có thể bị làm giả, nhưng kết quả thử nghiệm từ một phòng thí nghiệm độc lập (đạt chuẩn LAS-XD) là bằng chứng khách quan nhất. Nó khẳng định sản phẩm đáp ứng đúng cam kết của nhà sản xuất và yêu cầu của hợp đồng.
- Tuân thủ yêu cầu pháp lý và kỹ thuật: Hầu hết các dự án xây dựng hạ tầng, giao thông đều có điều khoản bắt buộc về việc cung cấp chứng chỉ chất lượng vật liệu đầu vào. Thiếu biên bản thử tải, lô hàng nắp hố ga của bạn sẽ không đủ điều kiện để được nghiệm thu và đưa vào sử dụng.
Tiêu chuẩn thử tải BS EN 124:2015 cho nắp hố ga
BS EN 124:2015 là tiêu chuẩn tham chiếu hàng đầu của Châu Âu, quy định chi tiết về các cấp chịu tải và phương pháp thử nghiệm, được áp dụng rộng rãi làm cơ sở kiểm định chất lượng nắp hố ga tại Việt Nam. Tiêu chuẩn nắp hố ga này phân loại sản phẩm thành 6 cấp độ, mỗi cấp được thiết kế cho một khu vực lắp đặt với mức tải trọng khác nhau.
Thực tế công trình cho thấy, việc lắp đặt nắp hố ga có cấp tải thấp hơn so với yêu cầu của vị trí là sai lầm phổ biến nhất, dẫn đến hư hỏng sớm. Quý vị cần nắm rõ bảng phân loại sau:
| Cấp tải | Tải trọng tối thiểu (kN) | Tải trọng tương đương (Tấn) | Vị trí lắp đặt |
| A15 | 15 kN | ~1.5 tấn | Lối đi bộ, sân vườn, khu vực xe đạp. |
| B125 | 125 kN | ~12.5 tấn | Vỉa hè, bãi đỗ xe ô tô con. |
| C250 | 250 kN | ~25 tấn | Lề đường, cách vỉa hè tối đa 0.5m về phía lòng đường. |
| D400 | 400 kN | ~40 tấn | Lòng đường, đường quốc lộ, bãi đỗ xe cho mọi phương tiện. |
| E600 | 600 kN | ~60 tấn | Khu công nghiệp nặng, bến cảng, sàn kho logistics. |
| F900 | 900 kN | ~90 tấn | Đường băng sân bay, khu vực có tải trọng cực lớn. |
Quy trình thử tải nắp hố ga tiêu chuẩn
Quy trình thử tải nắp hố ga tiêu chuẩn là một chuỗi các bước được kiểm soát nghiêm ngặt, sử dụng máy nén thủy lực để tác dụng lực lên sản phẩm và đo lường các thông số biến dạng. Dưới đây là quy trình 7 bước mà tôi đã trực tiếp giám sát tại các phòng thí nghiệm uy tín:
- Bước 1: Chuẩn bị mẫu thử: Lấy ngẫu nhiên một hoặc nhiều sản phẩm đại diện cho cả lô hàng. Mẫu phải được làm sạch, không có các khuyết tật bề mặt bất thường.
- Bước 2: Chuẩn bị thiết bị: Máy nén thủy lực và các thiết bị đo (đồng hồ so) phải được hiệu chuẩn, đảm bảo sai số nằm trong giới hạn cho phép.
- Bước 3: Đặt mẫu lên bệ máy: Đặt nắp hố ga vào khung, đảm bảo nó nằm ổn định và mặt phẳng chịu lực song song với tấm nén của máy.
- Bước 4: Gia tải sơ bộ lần 1: Tác dụng một lực bằng 2/3 tải trọng yêu cầu, sau đó nhả ra.
- Bước 5: Gia tải sơ bộ lần 2: Lặp lại bước 4 để các bộ phận của sản phẩm ổn định kết cấu hoàn toàn.
- Bước 6: Gia tải chính thức: Tăng lực nén từ từ cho đến khi đạt 100% tải trọng thiết kế (ví dụ 400kN cho cấp D400) và giữ cố định trong 30 giây.
- Bước 7: Đo lường và kiểm tra: Nhả tải hoàn toàn, sau đó đo độ võng dư (độ biến dạng không thể phục hồi). Kiểm tra toàn bộ sản phẩm để phát hiện vết nứt và ghi nhận kết quả vào biên bản.
Khi nào nắp hố ga đạt chuẩn?
Một nắp hố ga được công nhận “ĐẠT” chuẩn khi sau thử tải, nó không xuất hiện bất kỳ vết nứt gãy nào và có độ võng dư (biến dạng vĩnh viễn) không vượt quá 1/300 đường kính danh nghĩa của nó.
Để dễ hình dung, quý vị chỉ cần nhớ 2 tiêu chí vàng:
- Toàn vẹn về kết cấu: Sản phẩm phải còn nguyên vẹn, không bị phá hủy hay nứt vỡ.
- Biến dạng trong giới hạn: Độ võng dư là thông số quyết định. Ví dụ, một nắp hố ga có đường kính trong là 900mm, độ võng dư cho phép tối đa là 900mm / 300 = 3mm. Bất kỳ con số nào lớn hơn 3mm đều đồng nghĩa với sản phẩm không đạt chất lượng.
Faqs – Giải đáp các câu hỏi thường gặp
Thử tải nắp hố ga composite có khác gì nắp hố ga gang không?
Về quy trình thì không khác, nhưng phản ứng vật liệu thì khác biệt hoàn toàn. Nắp gang cứng và chịu nén tốt trong khi nắp composite có tính đàn hồi cao hơn và cần kiểm tra kỹ khả năng phục hồi.
Có thể thử tải nắp hố ga tại công trường không?
Tuyệt đối không thể, việc thử tải cấp chứng nhận đòi hỏi máy móc chuyên dụng và môi trường được hiệu chuẩn nghiêm ngặt tại phòng thí nghiệm. Các thử nghiệm tại công trường chỉ mang tính tham khảo, không có giá trị pháp lý.
Chi phí cho một lần thử tải là bao nhiêu?
Chi phí cho một lần thử tải mẫu dao động từ 1.000.000 đến 3.000.000 VNĐ tùy thuộc vào cấp tải trọng và đơn vị kiểm định.
Bao lâu thì nên kiểm tra lại khả năng chịu tải của nắp hố ga đã lắp đặt?
Không có quy định phải thử tải lại định kỳ sau khi lắp đặt. Việc kiểm tra sau đó chủ yếu là giám sát bằng mắt để phát hiện hư hỏng, xuống cấp bề mặt và có kế hoạch duy tu.
Việc thử tải nắp hố ga theo đúng tiêu chuẩn là yếu tố quyết định đến an toàn và độ bền. Lựa chọn vật tư chính xác ngay từ đầu sẽ giúp tiết kiệm chi phí bảo trì và thay thế trong tương lai. Để đảm bảo lựa chọn đúng đắn cho dự án của mình, hãy liên hệ gang đúc Hàn Việt để được tư vấn và báo giá chi tiết.
