Song chắn rác tinh là một thiết bị cơ khí có chức năng tách chất rắn kích thước nhỏ trong quy trình xử lý nước thải. Chức năng này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các thiết bị ở công đoạn sau và góp phần ổn định toàn hệ thống. Bài viết này sẽ phân tích các khía cạnh kỹ thuật, cách phân loại và ứng dụng của thiết bị.
Song chắn rác tinh là gì?
Song chắn rác tinh là một thiết bị cơ-điện, hoạt động tự động, được chế tạo với các khe hở hoặc lỗ lưới có kích thước nhỏ (thường dưới 6mm). Chức năng của nó là tách các chất thải rắn và chất rắn lơ lửng kích thước nhỏ ra khỏi dòng nước thải trước khi chúng đi vào các công đoạn xử lý tiếp theo.
Về cơ bản, nếu song chắn rác thô thực hiện việc sàng lọc sơ bộ, thì song chắn rác tinh thực hiện quá trình sàng lọc với mức độ chính xác cao hơn, đảm bảo chất lượng nước đầu vào cho các giai đoạn xử lý sau.
Vai trò của song chắn rác tinh trong hệ thống xử lý nước thải
Song chắn rác tinh đóng vai trò bảo vệ, giúp đảm bảo sự ổn định, tăng hiệu quả xử lý và kéo dài tuổi thọ vận hành cho các thiết bị trong hệ thống xử lý nước thải.
Việc không trang bị hoặc lựa chọn sai quy cách song chắn rác tinh là một trong những nguyên nhân chính gây ra các sự cố vận hành và làm tăng chi phí. Dưới đây là các vai trò kỹ thuật cụ thể của thiết bị:
- Bảo vệ các thiết bị cơ khí phía sau: Đây là chức năng quan trọng nhất. Các thiết bị như bơm, máy khuấy, và đặc biệt là màng lọc MBR (Membrane Bio-Reactor) rất nhạy cảm và dễ bị hư hỏng bởi cặn bẩn. Việc lắp đặt song chắn rác tinh phù hợp giúp ngăn ngừa sự mài mòn, tắc nghẽn, từ đó giảm tần suất bảo trì và chi phí thay thế.
- Nâng cao hiệu quả của công đoạn xử lý sinh học: Bằng cách loại bỏ một lượng đáng kể chất rắn lơ lửng (TSS), song chắn rác tinh giúp giảm tải lượng ô nhiễm đầu vào. Lợi ích trực tiếp bao gồm:
- Giảm chỉ số BOD (Nhu cầu oxy hóa sinh học) và COD (Nhu cầu oxy hóa hóa học).
- Giảm khối lượng bùn phát sinh.
- Tối ưu hóa điều kiện hoạt động cho hệ vi sinh vật.
- Tăng hiệu quả của quá trình khử trùng: Việc loại bỏ các hạt rắn lơ lửng làm tăng hiệu quả tiếp xúc của các tác nhân khử trùng (như Clo, Ozon) với vi sinh vật gây bệnh, cải thiện chất lượng nước đầu ra.
- Giảm chi phí vận hành tổng thể: Một hệ thống hoạt động ổn định sẽ giảm thiểu thời gian dừng máy do sự cố, tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng và hóa chất, từ đó giảm chi phí vận hành chung.
Cấu tạo và hoạt động của song chắn rác tinh
Một máy lược rác tinh hiện đại có cấu tạo gồm 5 bộ phận chính: khung thân bằng Inox, phần tử lọc tinh, hệ thống làm sạch tự động, máng thu rác và hệ thống truyền động.
Cấu tạo chi tiết
- Khung thân: Luôn được làm từ Thép không gỉ (Inox 304 hoặc 316). Tuyệt đối không dùng gang hay thép thường vì chúng sẽ bị ăn mòn và phá hủy nhanh chóng trong môi trường nước thải khắc nghiệt.
- Phần tử lọc: Đây là bộ phận quyết định khả năng lọc, cũng được làm từ Inox. Nó có thể là dạng lưới đan, tấm kim loại đột lỗ CNC hoặc các thanh profile hình nêm tạo ra khe hở cực kỳ chính xác.
- Hệ thống làm sạch tự động: Do khe hở nhỏ, hệ thống làm sạch tự động là bắt buộc. Phổ biến là dạng lược cào, chổi quét hoặc hệ thống phun rửa áp lực cao.
- Máng thu và xả rác: Rác sau khi được gạt khỏi lưới lọc sẽ rơi vào máng này và được dẫn ra ngoài.
- Hệ thống truyền động và tủ điện: Gồm động cơ, hộp số và tủ điện điều khiển tự động (PLC), cho phép máy vận hành theo thời gian hoặc theo chênh lệch mực nước.
Nguyên lý hoạt động
Quy trình vận hành diễn ra hoàn toàn tự động và tuần hoàn:
- Lọc: Nước thải chảy qua phần tử lọc. Nước đi qua, rác và cặn bẩn bị giữ lại.
- Cảm biến: Khi rác tích tụ làm cản trở dòng chảy, cảm biến chênh lệch mực nước sẽ kích hoạt hệ thống.
- Làm sạch: Lược cào hoặc chổi quét di chuyển, gạt toàn bộ rác khỏi bề mặt lưới.
- Xả rác: Rác được đưa vào máng thu và chuyển ra ngoài.
- Lặp lại: Chu trình tiếp tục, đảm bảo thiết bị luôn thông thoáng.
Đọc thêm: Song chắn rác thô là gì? Đặc điểm, cách hoạt động và vai trò
Phân loại các loại song chắn rác phổ biến hiện nay
Cần phân biệt rõ: vật liệu (gang, composite) dùng để phân loại song chắn rác thoát nước thông thường, còn nguyên lý hoạt động (trống quay, lược cào) dùng để phân loại song chắn rác tinh cơ khí trong xử lý nước thải.
Phân loại theo vật liệu
Đây là cách phân loại cho các sản phẩm mà bạn thường thấy trên đường phố, vỉa hè, hoặc ở các kênh mương lớn.
- Gang xám: Giá thành rẻ, chịu nén tốt nhưng giòn, dễ gãy khi va đập mạnh. Thường dùng ở những nơi ít chịu tải trọng động.
- Gang cầu: Dẻo và bền hơn gang xám, chịu được tải trọng lớn và va đập tốt. Đây là vật liệu phổ biến nhất cho nắp hố ga, song chắn rác trên các tuyến đường giao thông.
- Composite: Nhẹ, không bị ăn mòn, không bị mất cắp (vì không có giá trị tái chế), cách điện tốt. Phù hợp cho các khu vực cần thẩm mỹ, khu vực có môi trường ăn mòn (gần biển, nhà máy hóa chất) hoặc yêu cầu an toàn điện.
- Thép không gỉ (Inox): Chống ăn mòn tuyệt vời, bền, đẹp. Chi phí cao nên thường chỉ dùng trong các môi trường yêu cầu vệ sinh cao (nhà máy thực phẩm) hoặc môi trường cực kỳ ăn mòn.
Phân loại theo nguyên lý hoạt động
Khi nói về thiết bị máy móc chuyên dụng trong xử lý nước thải, chúng ta phân loại chúng như sau:
| Tiêu chí | Song chắn rác tinh dạng trống quay | Song chắn rác tinh dạng lược cào tĩnh | Song chắn rác tinh dạng băng tải |
| Cấu tạo | Lồng quay hình trụ bằng Inox, có lưới lọc tinh bên ngoài hoặc trong. | Các thanh lược Inox tĩnh đặt nghiêng, có hệ thống cào di chuyển lên xuống. | Một băng chuyền dạng lưới lọc Inox di chuyển liên tục. |
| Ưu điểm | – Hiệu quả lọc rất cao, khe hở siêu nhỏ.
– Tự làm sạch liên tục. – Tiết kiệm diện tích. |
– Cấu tạo đơn giản, bền bỉ.
– Chi phí đầu tư và bảo trì thấp hơn. – Chịu được lưu lượng lớn. |
– Khả năng tải rác lên cao.
– Phù hợp với kênh mương sâu. |
| Nhược điểm | – Chi phí đầu tư ban đầu cao.
– Cấu tạo phức tạp, đòi hỏi bảo trì kỹ. |
– Hiệu quả lọc không cao bằng dạng trống quay.
– Có thể bỏ sót rác mịn. |
– Cấu trúc cồng kềnh.
– Chi phí cao. |
| Phù hợp với | Các ngành yêu cầu chất lượng nước sau lọc rất cao: thực phẩm, dệt nhuộm, giấy, hoặc các hệ thống có màng MBR. | Các trạm xử lý nước thải sinh hoạt tập trung, các nhà máy công nghiệp có lưu lượng lớn. | Các công trình đầu nguồn, trạm bơm có độ sâu lớn. |
Ứng dụng của song chắn rác tinh
Trả lời trực diện: Với vai trò là một cỗ máy lọc hiệu suất cao, song chắn rác tinh là thiết bị bắt buộc trong hầu hết các ngành công nghiệp và hệ thống xử lý nước thải hiện đại.
- Ngành chế biến thực phẩm, thủy sản: Loại bỏ vụn thịt, mỡ, vảy cá, vỏ tôm.
- Ngành dệt nhuộm: Giữ lại các sợi vải lơ lửng, xơ lint.
- Ngành sản xuất giấy và bột giấy: Thu hồi bột giấy thất thoát.
- Hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tập trung: Bảo vệ tuyệt đối cho màng lọc MBR của các khu đô thị, tòa nhà.
- Bệnh viện, trung tâm y tế: Loại bỏ các chất thải rắn đặc thù y tế.
Kết luận
Hiểu đúng bản chất và cách phân loại song chắn rác là bước đầu tiên để lựa chọn đúng thiết bị. Đừng nhầm lẫn giữa một tấm lưới chắn rác bằng gang và một cỗ máy lược rác tinh bằng Inox. Việc đầu tư sai lầm có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho cả hệ thống xử lý nước thải của bạn.
Hãy liên hệ ngay với gang đúc Hàn Việt để làm việc với các đơn vị có chuyên môn sâu, có khả năng phân tích đặc tính nước thải và tư vấn loại máy lược rác tinh phù hợp nhất cho công trình của bạn.
